York Üniversitesi’nden Yapılan Araştırma, Gezegenin Manto Katmanında 4.4 Milyar Yıl Öncesine Ait Magma Denizlerini Ortaya Çıkardı

Toronto’daki York Üniversitesi’nden gezegen fizikçisi Charles-Édouard Boukaré liderliğinde yürütülen bir araştırma, derin mantoda her zaman bir magma denizi oluştuğunu, gezegenin kristalleşmesinin nereden başladığına bakılmaksızın ortaya koydu. Bu erimiş yapı, günümüzde mantoda sismik dalgaların yavaş geçtiği gizemli “büyük düşük kayma hızına sahip bölgeler” (LLVP) olarak bilinen anormallikleri açıklayabilir. Bu bölgelerin, okyanus kabuklarının kalıntıları mı yoksa 4.4 milyar yıl öncesine ait magma denizleri mi olduğu uzun süredir tartışma konusu olmuştur.

Boukaré, elde edilen bulguların Dünya’nın geçmişi hakkındaki anlayışımızı büyük ölçüde değiştirebileceğini belirtti ve “Bu, çekirdek ile manto arasındaki ısı iletimini etkileyebilir. Hatta tektonik plakaların konumunu bile değiştirebilir” ifadelerini kullandı.

Yeni model, jeokimyasal verilerle sismik ölçümleri bir araya getirerek Dünya’nın katılaşma sürecini simüle etti. Özellikle bazı iz elementlerin magmada kalma eğilimleri, mantonun ne zaman ve nasıl katılaştığını anlamak için kritik rol oynadı.

Model, yüzeyde ince bir katı kabuğun oluşup daha sonra mantonun derinliklerine batmasıyla başlayan sürecin, demir oksit açısından zengin ve düşük erime noktasına sahip katıların tekrar eriyerek mantonun dibinde kalıcı bir eriyik bölge oluşturduğunu gösterdi.

Araştırmacılar, bu magma denizinin gezegenin bugünkü davranışlarını bile etkileyebilecek kadar derin bir “hafıza” taşıdığını vurguluyor. Boukaré, “Eğer gezegenin ilk koşullarını anlayabilirsek, zaman içinde nasıl evrileceğini de tahmin edebiliriz” diyor.

Bir sonraki aşamada, modelin daha fazla iz element ile geliştirilmesi planlanıyor. Ayrıca, benzer bir senaryonun Mars gibi diğer kayalık gezegenlerde de geçerli olup olmadığını araştırmak da bilim insanlarının gündeminde. Boukaré’ye göre, bu “magma okyanusu” sadece Dünya’ya özgü bir olgu olmayabilir.